Gdy bank wypowiada umowę kredytową, rolnik ma zazwyczaj 30 dni na spłatę całego zadłużenia. Dla większości oznacza to koniec. Jednak polskie prawo przewiduje koło ratunkowe w postaci ustawy Prawo Restrukturyzacyjne. Odpowiednio wczesne złożenie wniosku może nie tylko zatrzymać licytację, ale też pozwolić na redukcję długu nawet o kilkadziesiąt procent. Na czym to polega?
Czym jest restrukturyzacja sądowa?
To procedura, której celem jest uniknięcie upadłości dłużnika. W przeciwieństwie do upadłości (która ma na celu likwidację majątku), restrukturyzacja ma na celu jego uzdrowienie i zachowanie. Sąd, nadzorca sądowy i dłużnik (rolnik) współpracują, aby zawrzeć układ z wierzycielami.
Cztery tryby restrukturyzacji – który wybrać?
Wybór odpowiedniego trybu zależy od stopnia zadłużenia i postawy wierzycieli. Prawo wyróżnia:
1. Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU)
Obecnie najpopularniejsza forma. Jest szybka, tania i w dużej mierze pozasądowa. Rolnik zatrudnia licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego, który pomaga przygotować propozycje układowe i zbiera głosy wierzycieli. Sąd wkracza dopiero na końcu, by zatwierdzić przyjęty układ. Co ważne – od momentu obwieszczenia w Monitorze Sądowym, rolnik jest chroniony przed egzekucją przez 4 miesiące.
2. Przyspieszone postępowanie układowe (PPU)
Stosowane, gdy suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% ogółu zadłużenia. Procedura toczy się przed sądem, ale jest uproszczona. Pozwala na szybkie zawarcie układu, jeśli większość wierzycieli jest nastawiona pro-ugodowo.
3. Postępowanie układowe
Dla bardziej skomplikowanych spraw, gdzie spór z wierzycielami dotyczy ponad 15% długu. Trwa dłużej niż PPU, ale daje rolnikowi silniejszą ochronę prawną w trakcie trwania procesu.
4. Postępowanie sanacyjne
Najcięższy kaliber. To opcja dla gospodarstw w głębokim kryzysie, które wymagają radykalnych zmian. Sanacja pozwala na:
- Odstąpienie od niekorzystnych umów (np. dzierżawy, kontraktacji).
- Redukcję zatrudnienia na zasadach ogólnych (nawet jeśli pracownicy są chronieni).
- Sprzedaż zbędnego majątku bez obciążeń komorniczych.
Ceną za te przywileje jest zazwyczaj utrata zarządu nad gospodarstwem – władzę przejmuje zarządca wyznaczony przez sąd.
Jakie korzyści daje układ?
Celem każdego z tych postępowań jest zawarcie układu, czyli nowego harmonogramu spłaty. W ramach układu można uzyskać:
- Umorzenie całości odsetek i kosztów sądowych.
- Redukcję kapitału (np. o 20-30%).
- Rozłożenie spłaty na długi okres (np. 10 lat).
- Okresową karencję w spłacie.
Rola doradcy restrukturyzacyjnego
Skutecznej restrukturyzacji nie da się przeprowadzić samemu. Wymagany jest udział licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Jego rola to nie tylko formalności – to on negocjuje z wierzycielami, przygotowuje plan restrukturyzacyjny (biznesplan na kolejne lata) i przekonuje sąd, że Twoje gospodarstwo ma szansę na rentowność finansową.
